Metraj ve Yaklaşık Maliyet Rehberi - Modül 3: Uygulamalı Metraj Çalışmaları (Kaba ve İnce İnşaat)

Şimdiye kadarki modüllerde teorik temelleri attık: Temel terminolojiyi (Modül 1) ve proje okumanın inceliklerini (Modül 2) öğrendik. Artık "ellerimizi kirletme" ve bu projeleri nasıl "ölçtüğümüzü" görme zamanı.

Bu modül, serimizin en yoğun ve en pratik kısmıdır. Bir binayı, temelinden çatısına kadar oluşturan ana iş gruplarını adım adım nasıl metrajlayacağımızı inceleyeceğiz.

Unutmayın, projenin maliyetini oluşturan her bir kalem, bu aşamada yapacağımız hesaplamalara dayanır.

Kaba İnşaat Metrajı: Binanın İskeletini Ölçmek

Kaba inşaat, adından da anlaşılacağı gibi, binanın taşıyıcı sistemini ve ana gövdesini oluşturan işlerdir. Metrajı Statik Projeler üzerinden yapılır.

1. Kazı ve Dolgu İşleri (Hafriyat)

Binanın oturacağı alanı açmak için yapılan ilk işlemdir.

• Nasıl Hesaplanır? Temel aplikasyon planındaki temel sınırlarına bakılır. Metrajı Hacim m3 olarak yapılır.

• Formül (Basit): Kazı Alanı (m²) x Kazı Derinliği (m) = Kazı Hacmi (m³)

• Dikkat Edilmesi Gereken: Şev (Eğim) ve Dolgu hesapları, toplam hacmi etkiler.

2. Grobeton ve Temel Betonu Metrajı

• Grobeton: Temel demiri döşenmeden önce zeminle temeli ayırmak için dökülen düşük dozlu betondur. Hesap: Temel altı alanı (m²) x Kalınlık = m³

• Temel Betonu: Binanın yükünü taşıyan asıl betonarme temeldir. Hesap: Statik kalıp planından alınan temel alanı (m²) x Temel yüksekliği (m) = m³

3. Kalıp Metrajı (Formwork)

Kalıp, dökülecek betona şekil veren geçici sistemdir. Metrajı Alan (m²) olarak hesaplanır ve betonun temas ettiği yüzeyler ölçülür.

• Temel Kalıbı (m²): (Temel Çevre Uzunluğu) x (Temel Yüksekliği)

• Kolon Kalıbı (m²): (Kolon Çevresi) x (Net Yükseklik) x (Adet)

• Kiriş Kalıbı (m²): (Kiriş Yan Yüzeyi x 2) + (Kiriş Alt Yüzeyi) x (Kiriş Uzunluğu) x (Adet)

• Döşeme Kalıbı (m²): Döşemenin alt yüzey alanı (Net Alan).

4. Beton Metrajı (Farklı Sınıflara Göre)

Kalıbı hazırlanan elemanların içini dolduracak betonun Hacim (m³) hesabıdır.

• Hesap: (Kesit Alanı x Uzunluk / Yükseklik)

• Neden Sınıf Önemli? Statik projede her elemanın beton sınıfı (C25/30, C30/37 vb.) belirtilir. Metraj yaparken miktarları bu sınıflara göre ayırmalısınız.

5. Donatı (İnşaat Demiri) Metrajı

Kaba inşaatın en detaylı, en çok zaman alan ve hataya en açık metrajıdır. Ağırlık (kg veya ton) olarak hesaplanır.

• Süreç (Poz Bazlı): Her bir demir tipi için (düz, pilye, etriye) çap, adet, tek boy, toplam boy ve birim ağırlık kullanılarak Toplam Ağırlık (kg) hesaplanır.

• Neden Zor? Yüzlerce farklı poz, farklı çap ve farklı büküm şekli vardır. Tek bir demirin unutulması veya yanlış sayılması tonajda büyük fark yaratabilir. (İşte tam bu noktada Approx gibi otomasyon araçları, bu süreci dijitalleştirerek hata payını sıfıra indirir.)

İnce İnşaat Metrajı: Veri Girişi Karmaşasını Aşmak

Kaba inşaat bittikten sonra, binanın "giyinme" aşaması başlar. Bu kalemler genellikle Mimari Projeler üzerinden ölçülür.

1. Duvar Metrajı (Tuğla, Gazbeton vb.)

• Hesap: Alan (m²) olarak hesaplanır. Formül: (Duvar Uzunluğu) x (Kat Yüksekliği) = Duvar Alanı (m²)

• Minha (Düşüm): Modül 2'de öğrendiğimiz gibi, kapı, pencere boşlukları (teknik şartnamede belirtilen limitlerin üzerindeyse) toplam alandan düşülmelidir.

2. Sıva (Kaba, İnce), Şap ve Boya Metrajı

• Sıva Metrajı (m²): Genellikle duvar alanının iki katı hesaplanır ve minhalar düşülür.

• Şap Metrajı (m²): Mekanın net zemin alanı ölçülür.

• Kaplama Metrajları (m²): Zemin, tavan ve duvar kaplamaları (seramik, parke vb.) Mahal Listeleri referans alınarak ölçülür.

Manuel Metrajın En Büyük Sorunu ve Approx Çözümü

Yukarıdaki her bir adım, özellikle ince işlerde, sayısız tekrar gerektirir. Geleneksel Excel metrajında:

1. Duvar alanı hesaplanır.

2. Pencere alanı hesaplanır.

3. Kapı alanı hesaplanır.

4. Boyanacak net duvar alanı = (Duvar Alanı) - (Pencere Alanı) - (Kapı Alanı) formülü yazılır.

Bu, her oda ve her kat için tekrarlanan, yorucu ve hataya açık bir süreçtir.

Approx ile Devrim:

Platformumuz, özelleştirilebilir metraj satırları ve akıllı formül kütüphanesi sayesinde bu süreci basitleştirir:

1. 3 Satırda Oda Metrajı: Bir odanın metrajını çıkarmak için sadece 3 temel veri girmeniz yeterlidir: Oda Alanı, Oda Çevre Uzunluğu ve Kat Yüksekliği.

2. Akıllı Formül Kütüphanesi: Örneğin, Duvar Alanı için bir formül tanımlarsınız: (Çevre Uzunluğu * Kat Yüksekliği) - Pencere Alanı - Kapı Alanı. Bu formülü içeren pozları (örn: Sıva, Boya), otomatik hesaplama alanına atarsınız.

3. Tek Tıkla Hesaplama: Odanın ölçülerini girdiğinizde, platform sıva, boya ve zemin kaplama metrajlarını bu formüller üzerinden anında ve hatasız hesaplar.

4. Kopyala ve Çoğalt: Benzer katların metrajını manuel olarak tekrar yapmak yerine, tüm katın metrajını ve pozlamasını tek tuşla kopyalayarak projenizin geri kalanına hızla yayabilir, yalnızca farklılıkları düzenlersiniz.

Bu sayede, haftalar süren metraj süreci, saatlere iner ve sonuçlar garanti altına alınır.

3. Kapı ve Pencere Metrajı

• Adet (Count): Sipariş ve imalat için (örn: 12 adet D-01 tipi kapı).

• Alan (m²): Duvar ve sıva metrajından minha (düşüm) yapmak için (örn: D-01 kapı boşluğu = 1.89 m²).

[H2] Mekanik ve Elektrik Tesisatı Metrajı (Özet)

Bu disiplinler için de temel mantık aynıdır:

• Uzunluk Bazlı (m): Boru, kablo, kanal metrajları.

• Adet Bazlı (Adet/Count): Armatür ve cihaz metrajları (vana, priz, lamba vb.).

Sonuç: Elimizde Ne Var?

Modül 3'ü tamamladığımızda, elimizde artık devasa ve karmaşık bir "miktar listesi" olur.

Artık projenin "ne kadar" olduğunu biliyoruz. Peki, "ne kadar" para edeceğini nasıl bileceğiz?

Miktarları paraya çevirme sanatı olan "Birim Fiyatlar ve Fiyatlandırma" konusuna, yani Modül 4'e geçme zamanı.